مراقبت ویژه تنفسی از بیماران کویید ۱۹
كرونا ويروس ها، خانواده اي از ويروس ها هستند كه مي توانند طيف وسيعي از بيماری ها را از سرماخوردگی تا علایم حاد شديد تنفسي (SARS) ايجاد نمايند. دو گونه كروناويروس و تورو ويروس به عنوان اعضا اصلي اين خانواده می باشد.
کروناويروس ها كه عمدتاً در حيوانات (و در معدودي از موارد نيز در انسان) می توانند ايجاد بيماری نمايند امكان جهش و كسب توانايی های جديد دارند و در حيوانات باعث بروز طيف وسيعی از علائم مي گردند. تا كنون 6 گونه کروناويروس شناخته شده اند كه امكان بيماريزايي در انسان دارند. از اين ميان 4 گونه ويروس بيماري خفيف ايجاد كرده و 2 گونه ويروس SARS) و (MERS توانايي ايجاد بيماری های شديدتر دارند.
دارو ها و روش های مراقبتی تنفسی:
پزشکان از برخی داروها و روشهای مختلف برای درمان این بیماری استفاده می کنند. داروهای موجود ممکن است به روند بهبودی بیماران کمک کنند ولی با این وجود، هیج درمان قطعی و مشخصی برای درمان بیماری کووید-19 وجود ندارد. برخی از این دارو ها و روش های درمانی عبارتاند از:
1- آنتیبیوتیکها: برای عفونتهای باکتریایی
2- استروییدها: برای کاهش التهابات
3- داروهای ضدویروسی: برای ازبینبردن ویروس
4-پلاسما درمانی: درمان با پادتن افراد بهبودیافته
5- اکسیژندرمانی با ماسک
6- فشار جریان هوای همیشه مثبت
7- تهویه مکانیکی تهاجمی یا ونتیلاتور (تنفس مصنوعی)
موارد 5 و 6 و7 را در ادامه بررسی می کنیم.
اکسیژندرمانی با ماسک :
وقتی ریههای بیمار به ویروس آلوده میشوند و آسیب میبینند، نمیتوانند بهخوبی اکسیژن را از محیط بگیرند و به جریان خون برسانند. دلیل اصلی بستریشدن بیمار مبتلا به کووید-۱۹ مشکل اکسیژنرسانی به بدن است. برای افزایش مقدار اکسیژن در ریهها و خون، باید اکسیژن اضافی به بیمار داده شود. این کار را با روشهایی مانند استفاده از لوله پلاستیکی در بینی یا با استفاده از ماسک اکسیژن روی صورت انجام میدهند.
مشکل اینجاست که برای استفاده از این روش به مقدار زیادی اکسیژن نیاز است. ممکن است در بیمارستانهایی که تعداد بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در آنها بسیار زیاد است، اکسیژن کافی نباشد، البته با استفاده از پالت ها (مجموعه سیلندر های گازی) ، حجم گاز بیشتری برای درمان بیماران در دسترس خواهد بود.) علاوه بر آن، ممکن است در این روش، آئروسلهای ویروسی منتشر شوند که پرستاران را درمعرض خطر قرار دهد. به همیندلیل باید ماسکها و تجهیزات بهداشتی و ایمنی این کارکنان بسیار سطح بالا باشد.
تهویه مکانیکی تهاجمی یا ونتیلاتور (تنفس مصنوعی):
اگر وضعیت بیمار با وجود مراقبتهای حمایتی در بیمارستان بدتر شود، ممکن است او را به بخش مراقبتهای ویژه (ICU) منتقل کنند. در ICU معمولا یک پرستار در هر شیفت فقط باید مراقب یک تا دو بیمار باشد. در شرایطی که بیمار نمیتواند نفس بکشد، پزشکان از روش لولهگذاری و درمان با وِنتیلاتور (ventilator) استفاده میکنند. بسیاری از افراد تصور اشتباهی درباره عملکرد ونتیلاتور دارند. آنها فکر میکنند ونتیلاتور ریهها را درمان میکند، درحالیکه اینطور نیست. بیمار با ونتیلاتور فقط دارد زمان میخرد زیرا بدن برای بهبودی و درمان به زمان نیاز دارد.
در هنگام استفاده از ونتیلاتور، سه نفر باید کنار تخت هر بیمار باشند:
1- یک متخصص بیهوشی یا یک متخصص جراحی برای لولهگذاری
2- یک متخصص درمانهای تنفسی
3- یک پرستار برای مدیریت داروها-بررسی عملکرد ونتیلاتور ها
Vent به معنی فرو ریختن و یا خالی کردن است و در اصطلاح پزشکی به صورت حرکت آزادانه گاز (هوا) به داخل یا خارج تعریف میشود، بنابرین Ventilator دستگاهی است که عبور هوا به داخل ریه ها و خارج کردن آن را امکان پذیر می سازد.
فیزیولوژی:
همه سلولهای زنده بدن، اکسیژن (O2) را به مصرف رسانده و دی اکسید کربن تولید می کند. اکسیژن به سلولها منتقل شده و دی اکسید کربن حاصل از سلول ها، از طریق سیستم گردش خون منتقل می شود. اکسیژن مصرف شده خون توسط سلولها نیاز به جایگزین شدن و دی اکسید کربن تولید شده در خون نیز به خارج شدن دارد این عمل جایگزینی اکسیژن و خارج شدن دی اکسید کربن توسط ریه ها صورت می گیرد. اکسیژن هوای فرو برده شده به داخل ریه ها به خون منتقل شده و دی اکسید کربن از طریق سیستم گردش خون به ریه ها باز گردانده می شود تا در آنجا دفع گردد. هوای دمیده شده به داخل ریه ها شامل 79 درصد نیتروژن، 96.31 درصد اکسیژن و 14 /1 درصد دی اکسید کربن بوده و هوای بازدم خارج شده از ریه ها شامل 79 درصد نیتروژن، 17 درصد اکسیژن، و 4 درصد دی اکسید کربن است.
نحوه کار دستگاه ونتیلاتور:
ونتیلاتور یک دستگاه مکانیکی اتوماتیک است که برای ورود و خروج گاز به داخل ریه ها طراحی شده است. گاز استنشاقی معمولاً مخلوطی از هوای متراکم و اکسیژن می باشد. هوای متراکم توسط کمپرسور و یا هوای مرکزی بیمارستان تأمین می شود. عمل مخلوط کردن هوای متراکم و اکسیژن توسط دستگاه مخلوط کننده اکسیژن و هوا (بلندر) صورت می گیرد و میزان اکسیژن تحویلی به بیمار با تنظیم نسبت اکسیژن دمی (Fio2) تعیین می شود. (دستگاه بلندر داخل ونتیلاتور تعبیر شده است.)
مخلوط هوا و اکسیژن قبل از تحویل به بیمار گرم و مرطوب می شود. مرطوب کردن گاز توسط دستگاه صورت هیومیدفایر (humidifiers) صورت می گیرد. ونتیلاتورها دارای یک دریچه بازدمی هستند که با بسته شدن این دریچه یک تهویه مکانیکی با فشار مثبت آغاز می شود و پس از طی زمان تنظیم شده دریچه باز شده و اجازه بازدم را به بیمار می دهد. در طی بازدم، فشار در سطح پایین تری که فشار انتهای بازدمی مثبت peep نامیده می شود، تداوم می یابد.