کربن دی اکسید در نوشیدنی‌های گازدار
کربن‌دی‌اکسید چیست؟
کربن‌دی‌اکسید گازی است که از یک اتم کربن و دو اتم اکسیژن تشکیل شده است. یکی از گازهای ضروری در کره زمین می‌باشد.
گیاهان در فتوسنتز از آن برای تولید کربوهیدرات استفاده می‌کنند. فتوسنتز فرآیندی است که در آن گیاهان سبز و بعضی از موجودات دیگر برای سنتز مواد مغذی از نور خورشید، کربن دی اکسید و آب استفاده می‌کنند.
کربن‌دی‌اکسید از کجا می‌آید؟
منبع اصلی کربن‌دی‌اکسید موجود، فعالیت‌های انسانی می‌باشد. از تنفس موجودات زنده و تجزیه‌ی آن‌ها هم‌چنین آتش‌سوزی جنگل‌ها و فوران آتش‌فشان‌ها و سوزاندن سوخت‌های هیدروکربنی مانند زغال سنگ و نفت و … کربن‌دی‌اکسید تولید می‌شود.
کاربرد کربن‌دی‌اکسید در صنعت نوشیدنی
نوشابه‌ها و برخی از نوشیدنی‌های سرد دارای مقدار معینی گاز کربن‌دی‌اکسید هستند.
اسیدکربنیک چیست و چگونه حباب‌ها تشکیل می‌شود؟
واکنش کربن‌دی‌اکسید با آب منجر به تولید اسیدکربنیک می‌شود.
نوشابه‌های گازدار با فشرده‌سازی کربن‌دی‌اکسید تحت فشار بالا در محلول آبی تولید می‌شوند.
محلول آبی به کربن‌دی‌اکسید متصل می‌شود و حباب‌هایی در مایع ایجاد می‌شود.
حباب‌های گازدار همیشه در حرکت‌اند زیرا حاوی یون‌های مثبت و منفی هستند.
کربناسیون چیست؟
کربناته شدن محلولی از کربن‌دی‌اکسید در آب می‌باشد.
کربن‌دی‌اکسید عموما از طریق فشار در آب نگه داشته می‌شود و پس از کاهش فشار به آرامی آزاد می‌شود و حباب‌هایی از گاز کربن‌دی‌اکسید را تشکیل می‌دهد.
کربناته شدن یک خاصیت حسی مهم برای مقبولیت بسیاری از نوشیدنی‌هاست زیرا باعث افزایش عطر و ایجاد حس جذابی در دهان می‌شود که با نام گز گز آن را می‌شناسیم.
استفاده از کربناته به بهبود و تنوع بخشیدن به گزینه‌های موجود در طیف گسترده‌ای از محصولات کمک می‌کند.
سطوح کربناته
عوامل متعددی میزان کربناته شدن نوشیدنی‌ها را تعیین می‌کند ولی فشار و دما از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار هستند.
میزان کربن‌دی‌اکسید حل شده در نوشیدنی می‌تواند بر خوش‌طعم بودن و حس دهان تاثیر گذار باشد.
اگر میزان کربن‌دی‌اکسید کمتر از مقدار مشخصی باشد، نوشیدنی غیرکربناته در نظر گرفته می‌شود و اگر از حداکثر میزان مشخص شده بیشتر باشد، منجر به سوختگی بیش از حد زبان و گلو می‌شود و در مواردی بطری به دلیل فشار بیش از حد از نظر ایمنی خطرناک می‌باشد.
اندازه حباب‌ها
اندازه حباب‌ها به نسبت کربن‌دی‌اکسید به مایع بستگی دارد.
هرچه نسبت کربن‌دی‌اکسید بیشتر از مایع باشد، حباب‌ها بزرگتر می‌شوند.
علت استفاده از گاز کربن‌دی‌اکسید در نوشیدنی‌ها
انحلال پذیری
میزان حلالیت کربن‌دی‌اکسید در آب بسیار بالاست.
می‌توان گفت کربن‌دی‌اکسید از محلول‌ترین گازهای رایج و غیر سمی می‌باشد.
گازهای دیگری مانند هلیوم و هیدروژن به خوبی با آب مخلوط نمی‌شوند. گازهایی از قبیل سولفید هیدروژن، آمونیاک و گوگرد دی‌اکسید نیز استفاده نمی‌شوند زیرا معمولا سمی هستند.
البته برخی از نوشیدنی‌ها حاوی گازهای دیگری هستند که معمولا گران‌تر هستند و عموم مردم کمتر استفاده می‌کنند.
ثبات
کربن‌دی‌اکسید برخلاف بسیاری از گازهای دیگر، هنگامی که با آب مخلوط می شود، بسیار پایدار است درصورتی که برخی از گازهای دیگر درصورت مخلوط شدن با نوشیدنی‌های سرد، منجر به ایجاد محصولات جانبی نامطلوب می‌شود.
هزینه
کربن‌دی‌اکسید به سادگی در دسترس می‌باشد و هزینه‌ی آن نسبت به گزینه‌های موجود مناسب‌تر می‌باشد.
حفظ
کربن‌دی‌اکسید برای نگهداری طولانی مدت نوشیدنی‌ها گزینه‌ی مناسبی است.
به عنوان مثال از اکسیژن نمی‌توان استفاده کرد زیرا باعث فساد غذا و نوشیدنی‌ها می‌شود.
ایمنی
برخی گازها مانند کلر استفاده نمی‌شود زیرا سمی هستند هم چنین متان نیز قابل اشتعال است و جایگزین مناسبی نیست اگرچه در برخی نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود.
چرا نوشیدنی‌های گازدار طعم خوبی دارند؟
وقتی حباب‌های گازدار از محلول خارج می‌شوند، باعث گزگز زبان می‌شوند که حس متفاوتی می‌باشد.
تشکیل اسیدکربنیک در نتیجه‌ی ترکیب آب و کربن‌دی‌اکسید که خاصیت اسیدی به نوشیدنی می‌دهد و باعث طعم متفاوت آن می‌شود هم چنین اسیدکربنیک گیرنده‌های اسیدی در جوانه‌های چشایی را فعال می‌کند و در نتیجه شیرینی نوشیدنی کمتر احساس می‌شود.
3.اسیدکربنیک باعث افزایش بو می‌شود وقتی که نوشیدنی گازدار می‌درخشد حباب‌های نوشیدنی به یک غبار ریز تبدیل می‌شود و مولکول های معطر بیشتری به سمت بینی ختم می‌شوند که درک طعم را تشدید می‌کند.
—————————————————————————–
منابع:
www.linde-gas.fi