مونوکسید کربن از سوختن ناقص مواد دارای کربن حاصل می شود. زمانی که اکسیژن کافی در محیط وجود نداشته باشد سوختن کامل انجام نشده و به جای کربن دی اکسید، کربن مونو اکسید خواهیم داشت. کربن مونوکسید خود با شعله ی آبی رنگ می سوزد و به کربن دی اکسید تبدیل می شود. البته مهمترین منابع تولید مونوکسید کربن طبیعی هستند و سالانه در جو زمین میلیارد ها کیلوگرم از این گاز تولید می شود. آتش فشان ها، آتش سوزی در جنگل ها و مواردی دیگر از این دست نیز مهمترین منابع تولید کربن مونوکسید هستند. گاز کربن مونوکسید قابل اشتعال، کاملاً بی‌بو، بسیار سمی (در صورت استنشاق)، بی‌رنگ، بی‌مزه یا بی‌طعم، پایدار، کشنده، دارای تراکم بیشتر نسبت به هوا، سبک‌تر از هوا می‌باشد و تشخیص وجود آن در محیط به سادگی امکانپذیر نیست.
چگالی مونوکسید کربن حدودا 1.87 کیلوگرم بر مترمکعب بوده که از هوا سنگین‌تر می‌باشد
این گاز بدون هیچگونه رنگ و بو و مزه ای بی نهایت سمی است. این گاز در خون انسان با هموگلوبین ترکیب می شود و جلوی انتقال اکسیژن به وسیله هموگلوبین را می گیرد. غلظتی در حدود ppm 667 در خون می تواند با 50 درصد از هموگلوبین خون ترکیب شده و تشنج کما و حتی مرگ را در پی داشته باشد. مونوکسیدکربن گازی بی‌رنگ، بی بو و بسیار پایدار است که دارای زمان ماند 2 تا 4 ماه در اتمسفر می‌باشد. این گاز از اجزاء کمیاب تروپوسفر بوده و توسط فرآیندهای طبیعی و از منابع مصنوعی تولید می‌شود. یافته‌های مربوط به روند جهانی CO، افزایش سالانه 1 تا 2 درصدی از این ماده برای چندین دهه اخیر با غلظت زمینه جهانی بین ppb50 تا ppb120 را نشان می‌دهند. غلظت‌های متوسط زمینه به طور فصلی تغییر نموده به طوری که غلظت‌های بالاتر در ماه‌های زمستان و مقادیر پایین‌تر در ماه‌های تابستان وجود دارند.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی گاز مونو اکسید کربن
گاز مونوکسید کربن از دو اتم کربن و اکسیژن تشکیل شده است. جرم ملکولی گاز کربن مونوکسید را می‌توان برابر با 28.010 gr/mol در نظر گرفت. مونوکسید کربن از نظر ظاهری یک گاز بی رنگ می‌باشد همچنین در گروه گازهای بی‌بو نیز قرار می‌گیرد. چگالی گاز مونوکسید کربن kg/m3 1.250 نقطه جوش گاز مونوکسید کربن برابر با ۱۹۱٫۵- درجه سلسیوس و نقطه ذوب آن برابر با ۲۰۵٫۰۲- درجه سلسیوس است.همچنین انحلال‌پذیری گاز مونوکسید کربن را می‌توان 27.6 در نظر گرفت. نقطه اشتعال مونوکسید کربن 191− درجه سلسیوس و نقطه خود آتش‌گیری این گاز 609 درجه سلسیوس می‌باشد.
طرز تهیه ی گاز دی اکسید کربن
با توجه به پایین بودن ترکیب درصد دی اکسید کربن در هوا، جداسازی آن صرفه اقتصادی نداشته و کاربردی نیست. از این رو معمولا از روش‌های دیگری استفاده می‌گردد.
- سوزاندن گازهای طبیعی: این روش متداول‌ترین روش تولید است.
- تهیه از گیاهان: با توجه به عدم تولید آلودگی در این روش، مورد توجه قرار گرفته و معمولا از دانه ذرت برای تهیه این گاز استفاده می‌گردد.
- تجزیه کربنات کلسیم: این ترکیب که یک ماده معدنی است، در ترکیبات خود دارای کربن و اکسیژن بوده و با دادن حرارت به آن تجزیه شده و به cao و co2 تبدیل می‌گردد.
- محصول جانبی تولید آمونیاک
- محصول جانبی تولید سدیم فسفات: در فرایند خنثی سازی فسفریک اسید به وسیله سدیم هیدروکسید یا سدیم کربنات که منجر به تولید سدیم فسفات و co2 می‌گردد.
- یکی از محصولات جانبی تولید الکل بیولوژیکی
- محصول جانبی تولید هیدروژن در پالایشگاه نفت
- محصول جداسازی غشایی گازهای حاصل از احتراق
گرید و خلوص گاز مونو اکسید کربن
گازها دارای خواص مختلفی با خلوص متفاوت بوده و به همین جهت در صنایع و کاربردهای مختلف از گریدهای متفاوتی استفاده می‌گردد.
گرید: میزان خلوص گازهای خالص را مشخص نموده و هر چه گاز دارای گرید بالاتری باشد، خلوص بالاتری را نیز داراست. گرید و ناخاصی گازها در جدول زیر آورده شده است:
گرید | ناخالصی(ppm) | درجه خلوص |
3 | 1000 | 99.9 |
4 | 100 | 99.99 |
4.5 | 50 | 99.995 |
5 | 10 | 99.999 |
5.5 | 5 | 99.9995 |
این ناخالصی‌ها معمولا، بخار آب و هیدروکربن‌ها هستند. این موضوع نیز حائز اهمیت است که خلوص گازها تا گرید 4.5 کاربرد صنعتی داشته و گریدهای بالاتر در آزمایشگاه‌ها و پزشکی استفاده می‌شوند. گاز مونو اکسید کربن در مجتمع گاز اردستان نیز برای مصارف گوناگون و در خلوص گوناگون از گرید 3 تا 5 تولید می‌گردد.
تاریخچه گاز مونو اکسید کربن
حدود 300 سال پیش از میلاد مسیح برای اولین بار گزارش شد که سوزاندن زغال گاز سمی تولید می کند. از این گاز برای اعدام در اتاق دربسته استفاده می کردند. حدود 150 سال پس از میلاد مسیح فیزیکدانی یونانی متوجه شد که ترکیب هوا دچار تغییر می شود و مرگ ایجاد می کند. در سال 1800 شیمیدانی اسکاتلندی ساختار شیمیایی مونوکسید کربن را کشف کرد. طی جنگ جهانی دوم مخلوط گازی حاوی مونوکسید کربن در مناطقی که با کمبود گازوئیل مواجه بودند برای روشن نگه داشتن موتور وسایل نقلیه استفاده می شد.
نکات ایمنی
در موارد حریق شدید، از تمامی خاموش‌کننده‌ها می‌توان جهت اطفای حریق استفاده نمود. با توجه به بالا رفتن بسیار زیاد دما در زمان سوخت گاز، بایستی از ظروف با ظرفیت حرارتی بالا جهت جلوگیری از انفجار استفاده گردد. سیلندر حاوی آن بایستی در محلی خشک و خنک نگهداری گردد. گاز مونوکسید کربن نتیجه ی احتراق ناقص سوخت می باشد در نتیجه هر وسیله ای که با سوخت کار می کند و دارای عملکرد معیوب است یا بطور صحیح نصب نشده و یا دارای دودکش مناسب نمی باشد می تواند منبع تولید و انتشار گاز کربن مونواکسید باشد. در منازل می باست احتیاط لازم را در کار کردن با وسایل گرمایشی مثل بخاری، شومینه، دستگاه های پخت و پز، آب گرمکن، لباس خشک کن های گازی و یا هر وسیله ی دیگری که با سوخت کار می کند بکار برد.
لذا جهت استفاده از بخاری های گازی در منازل توصیه می شود که حتما کلاهک های H در پشت بام تعبیه شود و راه ورود و خروج هوا کنترل شود.
خطرات گاز مونو اکسید کربن
گاز کربن مونوکسید سبک تر از هوا است و در قسمت های فوقانی محل های سرپوشیده تجمع می کند. افرادی که در معرض گاز کربن مونوکسید در فضای بسته قرار می گیرند ابتدا احساس کرختی و خواب آلودگی می کنند و در صورتی که هر چه سریعتر از محل خارج نشوند و هوای تازه استنشاق نکنند بیهوش شده و ادامه ی این روند در نهایت به خفگی و مرگ فرد منجر می شود. میل ترکیبی این گاز با هموگلوبین خون انسان 300 برابر اکسیژن است. لذا در صورتی که انسان در معرض گاز کربن مونوکسید باشد بسرعت جایگزین اکسیژن در خون و در نهایت مرگ می شود.
گاز کربن مونوکسید گازی بی رنگ و بی بو ولی قابل اشتعال و سمی است به همین دلیل است که به قاتل نامرئی معروف است.
فروش گاز مونو اکسید کربن
شرکت گاز اردستان، ارائه دهنده ی گاز مونو اکسید کربن با خلوص3، 3.5 ، 4، 5 و … در مخازن استاندارد و سیلندرهای 10، 20، 40، 50 لیتری و همچنین قیمت مناسب می باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت قیمت گاز مونو اکسید کربن با واحد بازرگانی شرکت گاز اردستان تماس حاصل فرمایید.
خرید و قیمت گاز مونو اکسید کربن
شرکت گاز اردستان تولید کننده و تامین کننده انواع سیلندر و تجهیزات جانبی سیلندر گاز مونو اکسید کربن مانند رگلاتور مخصوص، پالت کپسول گاز مونو اکسید کربن و …. می باشد.