پرژینگ (پاکسازی) چیست؟

پرژینگ سرد و گرم

پرژینگ عملیاتی می‌باشد که در آن محتویات یک مخزن یا لوله با مایع یا گازی خنثی (از جمله نیتروژن) جایگزین می‌‌گردد تا از واکنش‌های خطرناک و نامطلوب جلوگیری گردد. پرژینگ به دو صورت گرم و سرد انجام می‌شود.

پرژینگ سرد

در این روش، مایع یا گاز خنثی با دبی و فشار مناسب از طریق لوله‌های ورودی و خروجی به سیستم وارد شده و محتویات قبلی را از سیستم خارج می‌کند. پرژینگ سرد برای تخلیه گازهای قابل اشتعال، اکسیژن، هوا و آلودگی‌های داخل سیستم استفاده می‌گردد. هنگام انجام فرایند پرژینگ سرد رعایت موارد ایمنی الزامی می‌باشد.

پرژینگ گرم

در این روش، مایع یا گاز خنثی با دمای بالاتر از دمای عادی به سیستم تزریق شده و علاوه بر تخلیه محتویات قبلی، باعث حذف بخارات نامطلوب، کاهش رطوبت و خشک کردن سطوح داخلی می‌‌گردد. پرژینگ گرم برای آماده‌سازی سیستم‌های پیچیده و حساس که نیاز به خشک کردن کامل پیش از شروع عملیات دارند، استفاده می‌شود. پرژینگ گرم نسبت به پرژینگ سرد نیازمند صرف هزینه و وقت بیشتری می‌باشد.

انواع دیگری از پرژینگ وجود دارد که در صنایع مختلف کاربرد دارد مانند پرژینگ فلش، پرژینگ نشت یابی، پرژینگ پیگ رانی و … 

نکات ایمنی در زمان پرژینگ

– پرژینگ باید توسط افراد متخصص و با تجربه که با روش‌های مناسب پرژینگ آشنایی کامل دارند و نیز اطلاعات جامعی راجع به استاندارهای ایمنی گازهای تحت فشار و تجهیزات مرتبط با آن‌ها دارند، انجام شود.

– قبل از شروع پرژینگ مخازن یا خطوط‌لوله حاوی گازهای اشتعال زا، باید از قطع تمام منابع جرقه‌زا و عوامل احتراق مانند حرارت، شعله، برق در فاصله مناسب از محل پرژینگ اطمینان حاصل نمود و از انتشار گاز پاکسازی شده به سمت شعله یا منبع جرقه‌زا جلوگیری گردد.

– در زمانی که فرآیند پرژینگ در محیط بسته انجام می‌گیرد، در طول انجام فرایند، باید به صورت مداوم میزان گازهای قابل اشتعال و اکسیژن موجود در فضای بسته را با استفاده از دستگاه‌های سنجش مناسب بررسی کرده و در صورت نیاز منبع تغذیه گاز را قطع کرده و اقدامات لازم را انجام دهید.

– در هنگام استفاده از تجهیزات کرایوژنیک و اواپراتورهای نیتروژن باید تمام موارد ایمنی کار با میعانات کرایوژنیک رعایت شود هم چنین اپراتور باید تجهیزات ایمنی فردی از جمله عینک مناسب و دستکش به همراه داشته باشد تا از آسیب‌های ناشی از تماس با نیتروژن مایع مانند سوختگی جلوگیری گردد.

مراحل انجام پرژینگ توسط نیتروژن مایع

مراحل انجام پرژینگ توسط نیتروژن مایع به شرح زیر است:

• ابتدا باید نیتروژن مایع را توسط مخازن کرایوژنیک حمل به محل پروژه حمل کرده و در محل مناسب به منظور اجرای عملیات قرار داد، در برخی از موارد می‌توان نیتروژن را مستقیما از مخازن حمل به خطوط لوله یا مخازن تزریق نمود و در برخی از پروژه‌ها باید نیتروژن مایع ابتدا به مخزن کرایوژنیک ثابت تعبیه شده در محل پروژه منتقل شده و سپس از طریق این مخزن به محل مصرف تزریق گردد.

• سپس باید مخزن کرایوژنیک، اواپراتور (ویپرایزر) و درصورت لزوم پمپ فشار را توسط شلنگ‌های فلکسیبل انتقال میعانات کرایوژنیک و یا با استفاده از لوله‌کشی به محل تزریق مشخص شده توسط کارفرما متصل نمود.

• پس از آن با بررسی دستورالعمل مشخص شده توسط کارفرما و توجه به شدت جریان تزریق گاز، فشار و دما اقدام به شروع فرآیند نموده و ابزار دقیق اندازه‌گیری از جمله دما و فشار تزریق، میزان مایع داخل مخزن و فشار مخزن در طول انجام فرآیند بطور مستمر بررسی گردد.

• پس از پایان فرایند پرژینگ باید شیرهای خطوط انتقال را بسته و جریان نیتروژن مایع را قطع نمود. سپس باید شیلنگ ها و لوله‌های خطوط انتقال را از مخزن نیتروژن مایع جدا کرده و فشار محبوس در تجهیزات را با رعایت نکات ایمنی تخلیه نمود.

• در طول انجام فرایند پرژینگ باید میزان اکسیژن خروجی را مستمر اندازگیری نمود و فرایند را تا کاهش غلظت اکسیژن تا میزان موردنظر کارفرما ادامه داد. در نهایت باید کلیه فرآیند انجام شده از جمله غلظت اولیه و نهایی اکسیژن، فشار نهایی خط‌لوله، میزان مایع مصرف شده و سایر موارد انجام شده را با عنوان صورت جلسه به کارفرما تحویل داد.