گازهلیوم یا هلیم :

مشخصات فیزیکی و شیمیایی گاز هلیوم:

هلیوم دومین عنصر فراوان در جهان است که به عنوان نیمه هادی ها شناخته می شود و همچنین به دلیل تراکم بسیار کم در هوا شناور می شود. هلیوم دارای  چگالی کم می باشد و تمایل به ترکیب با سایر عناصر را ندارد. در فرم جامد آن، هلیوم بسیار فشرده شده است و از نظر رادیولوژیکی بی اثر است. گاز هلیوم رسانش گرمایی و انرژی یونیزاسیون بالایی دارد و خطر اشتعال نیز در آن وجود ندارد در نتیجه ذخیره سازی آن برای استفاده نیز آسان است. این گاز تا دمای صفر مطلق در فشار معمولی حالت مایع خود را حفظ می کند. گاز هلیوم نسبت به گازهای تک اتمی از همه کمتر در آب حل می شود و نسبت به گاز های دیگر، یکی از کم حل شدنی ترین گاز ها است.

طرز تهیه ی گاز هلیوم :

هلیوم اغلب در منابع گاز طبیعی یافت می شود که کل ذخایر هلیوم در دنیا حدود 41 میلیارد متر مکعب تخمین زده شده است و عمده ترین منابع در کشور قطر وجود دارد. پس از قطر، الجزیره، ایالات متحده امریکا و پس از آن روسیه صاحب میدان های گازی حاوی هلیوم هستن و  تولید سالانه هلیوم در دنیا 175 میلیون متر مکعب و کشور آمریکا در تولید آن پیشتاز است.

هلیوم را با روش های کروماتوگرافی تعیین می کنند و برای جداسازی هلیوم از نئون در دمای معمولی، به وسیله ی ستون غربال های مولکولی این عملیات را انجام می دهند. شرکت‌هایی که در این مناطق حفاری می‌کنند، گاز طبیعی تولید می کنند و گاز هلیوم را به عنوان یک محصول جانبی به دست می‌آورند. روش های تولید هلیوم؛ استخراج و تقطیر جزء به جزء گاز طبیعی و همچنین بمباران لیتیم با بور و به وسیله ی پروتون های سریع می باشد که از این موارد؛ تقطیر جزء به جزء گاز طبیعی روش متداول تری است به گونه ای که در حال حاضر، تولید انبوه آن، با استفاده از این روش صورت می گیرد.

گرید: میزان خلوص گازهای خالص را مشخص نموده و هر چه گاز دارای گرید بالاتری باشد، خلوص بالاتری را نیز داراست. گرید و ناخاصی گازها در جدول زیر آورده شده است:

گازها دارای خواص مختلفی با خلوص متفاوت بوده و به ‌همین جهت در صنایع و کاربردهای مختلف از گریدهای متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گردد.

تاریخچه هلیوم :

واژه هلیوم از واژه یونانی هلیوس، به معنای «ایزد خورشید» گرفته شده ‌است که در سال ۱۸۶۸ هنگامی که دانشمندی به نام پیر یانسن درحال بررسی طیف خورشید بود؛ خط زرد رنگی را مشاهده نمود که مربوط به عنصری جدید بود، اما موفق به کشف عنصر جدید نشد. سپس دو دانشمند سوئدی به نام های تئودور کلو و نیلز آبراهام لانگر توانستند عنصر جدید را که هنگام مطالعه ی طیف خورشید می باشد، معرفی کنند. آنان نام این عنصر را از روی نام یونانی خورشید هلیوم نامیدند. در سال ۱۹۰۳ نیز هنگامی که در منطقه ای گاز طبیعی کشف شد، برای نشان دادن آن به مردم خواستند دهانه ی چاه را مشتعل کنند اما در کمال ناباوری در دهانه ی چاه شعله ای ایجاد نشد که از دلایل عدم اشتعال دهانه ی چاه میتوان به بی اثر بودن و عدم اشتعال گاز هلیوم اشاره کرد.

نکات ایمنی:

استنشاق هلیوم خطرناک است. خطر گاز هلیوم به معنای سمی بودن آن نیست، چرا که گاز هلیوم یک گاز نجیب است. خطر گاز هلیوم، خطر خفگی ناشی از آن در هنگام تنفس آن به جای هوای نرمال می باشد و می تواند باعث افت سطح اکسیژن بدن شما تا حد خطرناکی شود.

خطرات گاز هلیوم:

هلیوم گازی بی اثر است و لی در صورت تنفس طولانی مدت و یا نشت این گاز در یک محیط بسته، به سرعت جایگزین اکسیژن در خون و باعث خفگی می شود.
در صورتی که هلیوم در کپسول فشرده شده است و توسط فرد تنفس شود؛ بدلیل شدت جریان بالا می تواند منجر به پارگی ناگهانی شش ها و فشارزدگی گوش میانی شود. همچنین از تماس مستقیم پوست با هلیوم مایع، باید خودداری کرد زیرا سبب سوختن پوست می شود.