ایمنی و اطفاء حریق


امروزه از سیستم ها و ابزارآلات اطفاء حریق و ایمنی حریق به طور گسترده در ساختمان ها و اماکن مسکونی و صنعتی استفاده می شود تا خسارت های ناشی از حریق را به حداقل برسانند حریق بر اساس نوع ماده سوختی به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند که برای اطفاء آن ها از سیلندرهای مختلفی استفاده می شود در این مقاله به مبحث سیلندرهای اطفا حریق، ایمنی حریق و انواع حریق خواهیم پرداخت.

تعریف آتش سوزی

تعریف حریق عبارتست از سوختن مواد سوختنی یا آتشی ناخواسته که لحظه وقوع از کنترل خارج شده و معمولا با دود حرارت و نور می باشد.

تعریف علمی احتراق

ترکیب یک ماده قابل سوخت با اکسیژن و تبدیل مولکول ها به مولکول های دیگر که تولید حرارت کند در حقیقت حریق یک واکنش اکسیداسیون حرارت زا می باشد. برای آتش سوزی چهار عامل باید در کنار هم قرار بگیرند که به آن مثلث آتش یا هرم آتش گفته می شود که عبارت اند از:

1-سوخت  2- گرما 3- اکسیژن 4- واکنش زنجیره ای

روش های عمومی اطفاء حريق:

اصولا اگر بتوان يكي از اضلاع هرم حريق (حرارت، اكسيژن، مواد سوختني يا واكنش های زنجيره ای) را كنترل و محدود نموده يا قطع كرد، حريق مهار می شود. روشهاي عمومی بر اساس ماهيت حريق به اشكال زير می باشد:

الف- سرد كردن

ب- خفه كردن

ج- سد كردن يا حذف ماده سوختنی

د- كنترل واكنش هاي زنجيره ای

مثلث آتش

انواع سیلندرهای آتش نشانی:

خاموش‌کننده‌های محتوی آب (WATER FIRE EXTINGUISHER)

که عمدتا به رنگ آبی و یا به رنگ نقره ای می باشند.

انواع سیلندرهای آتش نشانی

خاموش‌کننده‌های محتوی پودر (POWDER FIRE EEXTINGUISHER):

این خاموش کننده دارای یک محفظه استوانه ای می باشد که مقدار معینی پودر در آن ریخته و تحت فشار یک گاز مناسب به خارج رانده می شود فشار لازم برای عمل دستگاه با استفاده از گاز ازت یا CO2 تامین می گردد.

خاموش کننده حاوی پودر

خاموش‌کننده‌های محتوی گاز (CARBON DIOXIDE FIRE EEXTINGUISHER)

این دستگاه ها از یک سیلندر حاوی CO2  مایع و یک شیر فلکه، شیلنگ و سر لوله تشکیل شده است. علت شیپور بودن سرلوله، جلوگیری از یخ زدگی گاز در هنگام  عبور از مسیر می باشد.

خاموش کننده محتوی گاز

خاموش‌کننده‌های محتوی کف (FOAM FIRE EXTINGUISHER)

هر فومی کاربرد خاص خود را دارد. فوم های با گسترش زیاد در محیط ­های بسته­ ای که باید به ­سرعت پر شوند، مثل زیر زمین یا پناهگاه، استفاده می­ شوند. فوم های با گسترش کم برای مایعات آتش ­زا استفاده می شوند.

خاموش کنند ه محتوی کف

خاموش‌کننده‌های محتوی مواد هالوژنه (HALOGENATED FIRE EEXTINGUISHER)

این نوع خاموش کننده در ایران به صورت عمومی عرضه نمی گردد.

خاموش کننده هالوژنه

دسته بندی انواع حریق

آتش دسته A

اين نوع آتش سوزي از سوختن مواد معمولي قابل احتراق، عموما جامد و داراي تركيبات آلي طبيعي يا مصنوعي حاصل مي شود. اين منابع كاغذ، پارچه، چوب، پلاستيك و امثال آن است كه پس از سوختن از خود خاكستر به جا مي گذارند. خاموش كننده هايي كه براي كنترل آن بكار مي روند علامتي مثلث شكل و سبز رنگ با نشان A دارند.

آتش دسته B

اين آتش در اثر سوختن مايعات قابل اشتعال يا جامداتي كه به راحتي قابليت مايع شدن دارند (عموما مواد نفتي و روغن هاي نباتي) پديد مي آيد. خاموش كننده هايي كه براي اين دسته مناسب هستند داراي برچسب مربع قرمز رنگ با علامت B هستند. اطفاء اين حريق عموما مبتني بر خفه كردن است.

آتش دسته C

اين دسته شامل آتش سوزي ناشي از گازها يا مايعات يا مخلوطي از آنهاست كه براحتي قابليت تبديل به گاز را دارند مانند گاز مايع و گاز شهري، اين گروه نزديكترين نوع حريق به دستهB  مي باشد و خاموش كننده هاي مربوطه با علامت C در مربع آبي رنگ مشخص مي شوند. راه اطفاء اين حريق خفه كردن و سد كردن مسير نشت مي باشد.

آتش دستهE

اين دسته شامل حريق هاي الكتريكي مي باشد كه عموما در وسايل الكتريكي و الكترونيكي اتفاق مي افتد مانند  سوختن كابل هاي تابلو برق يا وسايل برقي و حتي سيستم هاي كامپيوتري، نامگذاري اين دسته نه بخاطر متفاوت بودن نوع ماده سوختني بلكه بخاطر مشخصات وقوع، اهميت و نوع دستگاه است كه حريق در آنها رخ مي دهد. راه اطفاء اين دسته قطع جريان برق و خفه كردن حريق با گاز CO2 يا هالن و هالوكربن مي باشد. خاموش كننده هايي كه قابليت كنترل آن را دارند با حرف E نشان داده مي شوند.

دستورالعمل استفاده از کپسول اطفاء حریق پودر و گاز در حین آتش سوزی

1-

خونسردی خود را حفظ می کنیم، حوادث زیادی در اثر عجله و بی احتیاطی زمین خوردن، افتادن کپسول بر روی پا و یا اندام های دیگر بدن و برخورد با دیگر پرسنل و… صورت گرفته است.

2-

دقت شود که کپسول انتخابی جهت اطفاء حریق مناسب انتخاب شود. (جهت اطفاء حریق وسایل برقی و گران قیمت و دقیق از کپسول آتش نشانی گاز دی اکسید کربن CO2 استفاده شود چون پودر به داخل دستگاه نفوذ می کند و خسارات دیگری بر جای می گذارد.

3-

در فضای باز، پشت به باد قرار می گیریم یا در اتاق ها جلوی درب خروجی قرار می گیریم.

4-

کپسول را سروته کرده تا پودر داخل بهم بخورد.

5-

ضامن را کشیده و شیلنگ را محکم در دست می گیریم زیرا در صورت آزاد شدن پودر، شیلنگ از کنترل خارج می شود.

6-

به دلیل اینکه پرتاب مواد اطفایی پودر، بسته به ظرفیت دستگاه دارد و در حدود 5/1 تا 6 متر می باشد باید در حین اطفاء حریق فاصله از آتش جهت جلوگیری از مخاطرات رعایت گردد

7-

دسته تخلیه را فشار می دهیم و آتش را به صورت جاروب کردن خاموش می کنیم.

8-

پس از اطفای حریق جهت شارژ کپسول آتش نشانی به واحد بهداشت و ایمنی و محیط زیست (HSE) اطلاع می دهیم.

مقالات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

1 + 2 =